Wynajem lokalu pod automaty do gier – czy jest bezpieczne dla właściciela nieruchomości?

Udostępnienie lokalu pod urządzanie gier hazardowych wiąże się z dodatkowymi obowiązkami po stronie wynajmującego. Właściciel nieruchomości, który chce wynająć lokal pod urządzanie gier hazardowych powinien zweryfikować, czy najemca posiada wymagane prawem zezwolenia. 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami – urządzanie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier w karty i gier na automatach oraz prowadzenie działalności w tym zakresie jest dozwolone wyłącznie na podstawie właściwej koncesji, zezwolenia lub dokonanego zgłoszenia.

Jeżeli najemca posiada wszelkie niezbędne dokumenty, ryzyko płynące z takiego stosunku prawnego zostaje skutecznie zminimalizowane.

Świadome udostępnienie lokalu pod prowadzenie działalności nielegalnej może prowadzić do odpowiedzialności karnoskarbowej i finansowej. 

W jakiej lokalizacji można urządzać gry hazardowe? Czy każdy lokal można wynająć pod automaty do gier hazardowych?

Zgodnie z przepisami, to minister właściwy do spraw finansów publicznych określa w drodze rozporządzenia wymagania dotyczące planowania lokalizacji salonów gier na automatach na terenie gminy, w szczególności minimalną odległość salonów gier na automatach od szkół, przedszkoli, placówek oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania, miejsc kultu religijnego oraz innego ośrodka gier, uwzględniając potrzebę ograniczenia negatywnych skutków społeczno-ekonomicznych hazardu. 

W związku z powyższym ustawodawca wprowadził ograniczenia dotyczące lokalizacji salonów gier hazardowych, a co za tym idzie nie każdy lokal będzie mógł zostać wykorzystany do prowadzenia działalności polegającej na urządzaniu gier. 

Kto ponosi karę za nielegalne urządzanie gier hazardowych w wynajmowanym lokalu?

W myśl art. 89 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, karze pieniężnej podlegają m.in.:

• urządzający gry hazardowe bez koncesji, zezwolenia lub dokonania wymaganego zgłoszenia,

• urządzający gry hazardowe na podstawie udzielonej koncesji, zezwolenia lub dokonanego zgłoszenia, który narusza warunki zatwierdzonego regulaminu, koncesji, zezwolenia bądź zgłoszenia lub prowadzi gry na automatach do gier, urządzeniu losującym lub urządzeniach do gier bez wymaganej rejestracji tych urządzeń,

• posiadacz zależny lokalu, w którym znajdują się niezarejestrowane automaty do gier i w którym prowadzona jest działalność gastronomiczna, handlowa lub usługowa,

• posiadacz samoistny lokalu, w którym znajdują się niezarejestrowane automaty do gier i w którym prowadzona jest działalność gastronomiczna, handlowa lub usługowa, o ile lokal nie jest przedmiotem posiadania zależnego.

Nowelizacja ustawy o grach hazardowych, wprowadziła możliwość nałożenia kary administracyjnej na zależnych lub samoistnych posiadaczy lokali, w których znajdują się niezarejestrowane automaty do gier i w których prowadzona jest działalność gastronomiczna, handlowa lub usługowa. Posiadaczem samoistnym lokalu jest jego właściciel. Przykładem posiadania zależnego jest podnajem wynajmowanej powierzchni – wtedy posiadaczem zależnym jest najemca.

Karze podlega więc nie tylko urządzający gry hazardowe (najemca), ale także właściciel lokalu (wynajmujący) oraz podnajmujący lokal, w którym prowadzona jest działalność gastronomiczna, handlowa lub usługowa, chyba że wykaże, że lokal był w czasie wynajmowany komuś innemu, kto urządzał w nim nielegalne gry hazardowe.

Stosunek prawny polegający na wynajęciu lokalu na tzw. “słupa” (fikcyjnego najemcę), który następnie podnajmie część powierzchni organizatorowi gier, powinien zostać uznany za próbę obejścia przepisów prawa i uniknięcia odpowiedzialności.

Niemniej jednak, aby pociągnąć do odpowiedzialności właściciela lokalu, trzeba będzie wykazać jego “zaangażowanie w urządzanie gier” oraz wiedzę o przeznaczeniu lokalu. 

Kiedy właściciel nieruchomości może “przerzucić” winę na najemcę?

Na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy o grach hazardowych, podmiotem odpowiedzialnym za urządzanie gier jest właściciel lokalu. To na właścicielu nieruchomości spoczywa obowiązek udowodnienia, że lokal ten był przedmiotem najmu. Co więcej, nie każdy stosunek najmu będzie umożliwiał właścicielowi uniknięcie ponoszenia odpowiedzialności.

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20.04.2023 r., o sygn. akt II GSK 967/20:

“Przepis art. 89 ust. 1 pkt 4 u.g.h. wskazuje, że co do zasady podmiotem odpowiedzialnym za wskazane w przepisie czyny jest posiadacz lokalu (samoistny), chyba że wykaże on, że lokal stał się przedmiotem posiadania zależnego. W takim przypadku odpowiedzialność zostaje „przeniesiona” na posiadacza zależnego lokalu. Z literalnego brzmienia przepisu wynika przy tym, że dla „zwolnienia” posiadacza samoistnego z odpowiedzialności na podstawie przywołanej regulacji konieczne jest, aby przedmiotem posiadania zależnego przez podmiot trzeci był lokal, nie zaś jego część (np. określona powierzchnia części lokalu). Przeniesienie posiadania do części lokalu (rozumianego jako część powierzchni lokalu) nie będzie skutkowało „przesunięciem” ciężaru odpowiedzialności na posiadaczy zależnych tej niewyodrębnionej w osobny lokal części powierzchni lokalu.” 

W związku z tym, jeżeli przedmiotem najmu jest niewyodrębniona część lokalu, odpowiedzialność za urządzanie gier hazardowych bez koncesji może spoczywać na właścicielu nieruchomości. 

Konsekwencje prawne

a) odpowiedzialność administracyjna (finansowa)

Jeżeli właściciel nieruchomości zostanie pociągnięty do odpowiedzialności, na podstawie ustawy o grach hazardowych grozi mu kara w wysokości 100 tysięcy złotych za każdy automat do gier postawiony w lokalu (art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy).

Przepisy nie wymagają udowodnienia właścicielowi lokalu winy, bowiem w przypadku odpowiedzialności administracyjnej nie bada się stosunku sprawcy do popełnionego czynu. Kara ta ma zamiar rekompensować należności uiszczane przez legalnie działające podmioty na rzecz państwa.

b) odpowiedzialność karnoskarbowa

Co więcej, właściciel lokalu może ponosić także odpowiedzialność karnoskarbową. W tym przypadku wina stanowi jedną z przesłanek ponoszenia odpowiedzialności. Zgodnie z treścią art. 107 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy “Kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia urządza lub prowadzi gry hazardowe, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.” 

Z orzecznictwa sądów wynika, iż sama czynność cywilnoprawna (wynajem lokalu/jego części) nie może prowadzić do przyjęcia stanowiska, iż wynajmujący “urządza gry”. Niemniej jednak, jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 9.05.2019 r., o sygn. akt III KK 78/18, może zachodzić możliwość przypisania właścicielowi lokalu popełnienia przestępstwa z art. 107 § 1 Kodeksu karnego skarbowego, pod warunkiem, że właściciel miał świadomość, jaka działalność jest prowadzona w jego lokalu.

Jak właściciel lokalu może się zabezpieczyć, wynajmując lokal pod automaty do gier?

Przed zawarciem umowy najmu właściciel lokalu powinien zweryfikować, czy najemca posiada wszelkie odpowiadające przepisom ustawy dokumenty, w tym w szczególności właściwą koncesję, zezwolenie lub czy najemca dokonał wymaganego zgłoszenia umożliwiającego mu legalne urządzanie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier w karty i gier na automatach oraz prowadzenie działalności w tym zakresie.

Wynajmujący powinien zadbać o zabezpieczenie swoich interesów, stosując odpowiednie postanowienia umowne w umowie najmu. Umowa powinna zapewniać właścicielowi lokalu prawo do natychmiastowego wypowiedzenia umowy najmu, jeśli okaże się, że działalność prowadzona przez najemcę w zakresie urządzania gier losowych, zakładów wzajemnych, gier w karty i gier na automatach jest nielegalna. Co więcej, umowa najmu powinna przyznawać wynajmującemu także inne uprawnienia pozwalające na kontrolowanie działalności najemcy w trakcie trwania stosunku najmu.

Umowa najmu pod automaty do gier hazardowych – pomoc prawna

Zapraszamy do kontaktu z kancelarią w sprawie najmu powierzchni pod urządzanie gier na automatach lub innych gier hazardowych. Pomożemy:

• Przygotować umowę najmu lokalu użytkowego uwzględniającej specyfikę najmu pod gry hazardowe;

• Sprawdzić umowę najmu przed jej podpisaniem;

• Wprowadzić zabezpieczenia do umowy;

• Zweryfikować, czy najemca posiada odpowiednie zezwolenia na prowadzenie działalności.

Zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią.